Reactie op kamerbrief d.d. 30 juni 2011

N.M. Gerrits, INCAconsult, brief 2011/09

© 2011, INCAconsult

Staatssecretaris van Economische zaken, Landbouw en Innovatie
dr. H. Bleker

OPENBARE BRIEF

Geachte heer Bleker,

Langs deze weg wil ik mijn waardering uitspreken voor uw publieke erkenning van het feit dat uw ministerie reeds gedurende vele jaren op de hoogte was dat aan het rekenmodel AAgro-Stacks een wettige grondslag ontbrak. U heeft weliswaar enkele malen aan de Tweede Kamer laten weten dat toepassing van dit rekenmodel bij vergunningverlening in het kader van de Nbwet niet de bedoeling was, maar in de praktijk blijkt daar weinig van terecht gekomen te zijn.

Met betrekking tot de validiteit van het rekenmodel wil ik graag het volgende citeren uit mijn e-mail correspondentie met de heer Hofschreuder, destijds verantwoordelijk voor het ontwerp van AAgro-Stacks (de volledige e-mail is als bijlage toegevoegd - dan wordt ook duidelijk waar het ‘grapje’ over juristen vandaan komt).

“Het model presteerde opmerkelijk goed. De concentraties (niet beschikbaar in het uitgebrachte model) werden binnen 20% juist berekend. Dat wil nog niet zeggen, dat de depositie ook goed wordt berekend. Helaas waren (en zijn) geen depositiemetingen beschikbaar voor toetsing (complex en duur). Het model maakt gebruik van de depositiemodule, die RIVM ook voor het OPS model gebruikt. Daarvan is bekend, dat deze de depositie wat overschat. (20-30%)”.

Afgezien van het feit dat afwijkingen van 20-30% worden beoordeeld als “opmerklijk goed” en “wat overschat”, zijn hier twee aspecten belangrijk. Ten eerste blijkt duidelijk dat er geen verificatie is verricht van de modeluitkomsen; de validiteit van de berekende waarden is hierdoor zonder meer te kwalificeren als van nul en generlei waarde (een alcohol-blaastest zonder dat de relatie tot de bloed-alcohol waarde bekend is, wordt immers ook niet geaccepteerd). Ten tweede, de onzekerheid in de uitkomst van de berekening is mogelijk meer dan 50% en elke ter zake deskundige wiskundige zal u duidelijk kunnen maken dat een dergelijke uitkomst geen betekenis heeft, omdat de betrouwbaar niet is te bepalen.

Er worden wel eens argumenten gebruikt in de trant van: “we hebben niets beters”. Ik wil graag riposteren met: “we hebben niets slechters”. Waar ik mijn ontstemming over wil uitspreken en wat ik uw ministerie verwijt is dat, wetende dat sprake was van een niet-wettige of zelfs onwettige methode, alles op z’n beloop is gelaten. Onvergeeflijk is met name het niet uitbrengen van het rapport met achtergrondinformatie, omdat dit de vergunningverleners duidelijk had kunnen maken dat de methodiek die zij menen te kunnen toepassen niet deugdelijk was.

Voorbeelden van toepassing van AAgro-Stacks zijn er te over. Zo stelt de Provincie Noord-Holland in een brief 14 juli 2010 (kenmerk: 2010-42660) dat vanwege het ontbreken van een AAgro-Stacks berekening sprake is van een onvolledige vergunningaanvraag voor één van mijn cliënten, en ook in een latere brief van 22 december 2010 (kenmerk: 2010-75273) wordt gerefereerd aan het toepassen van deze methode.

Niet alleen mijn cliënt(en), maar honderden agrariërs zijn ten onrechte benadeeld. Het ligt naar mijn mening in de lijn der verwachting dat u orde op zaken stelt en daarbij tenminste de volgende stappen neemt door:

• de provincies, de Stichting Advisering Bestuursrechtspraak en de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State schriftelijk mee te delen dat de AAgro-Stacks berekening niet kan en mag worden toegepast vanwege fundamentele tekortkomingen.,
• de provincies op te dragen vergunningaanvragen die zijn geweigerd op basis van een AAgro-Stacks berekening opnieuw in behandeling te nemen zonder deze methode toe te passen,
• de provincies te verzoeken om opgave te doen van de vergunningaanvragen die zijn geweigerd op basis van de uitkomsten van een AAgro-Stacks berekening en de agrarische bedrijven die dit betreft vervolgens volledig financieel te compenseren.
• alle agrarische bedrijven die verplicht werden tot het laten uitvoeren van een AAgro-Stacks berekening hiervoor financieel te compenseren. Het gaat per berekening om bedragen van vele honderden euro’s.

Ik ben mij er zeer van bewust dat er binnen het Natura2000 netwerk verschillende habitattypen aanwezig zijn die een beperkte stikstoftolerantie hebben. Echter, het afwentelen van de mogelijke gevolgen van stikstofdepositie op individuele bedrijven met een ontoelaatbare methode heeft geen pas, mede omdat de Nederlandse uitwerking van de richtlijnverplichtingen niet in orde is. Het lost bovendien het collectieve stikstofprobleem niet op. Hoe groot dat probleem in werkelijkheid is blijft vooralsnog zeer onduidelijk, omdat het hele dossier, van achtergronddeposite tot kritische depositiewaarde, wordt gekenmerkt door ondeugdelijke berekeningsmethoden zonder experimentele verificatie. Ik zal u daarover binnenkort langs andere weg berichten.

In afwachting van uw reactie,
met vriendelijke groet,

dr. N.M. Gerrits

cc. Vaste Commissie EL&I